Przewlekłe dolegliwości bólowe szyi, barku, ramienia, szczególnie nasilające się przy aktywności, z towarzyszącym osłabieniem lub ze współwystępującymi obrzękami kończyny górnej to objawy, które mogą charakteryzować tzw. zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS). Mogą mu również towarzyszyć zmiany w kolorze i temperaturze skóry.
Czym jest zespół górnego otworu klatki piersiowej (TOS)?
Górny otwór klatki piersiowej jest przestrzenią między górną częścią mostka, pierwszym żebrem a połączeniem ostatniego kręgu szyjnego z pierwszym piersiowym. W tym rejonie anatomicznym (nad obojczykiem) biegną istotne naczynia w kierunku kończyny górnej, czyli kąt żylny (połączenie żyły szyjnej wewnętrznej z żyłą podobojczykową), tętnica szyjna wspólna, tętnica podobojczykowa oraz m.in. takie struktury jak tchawica i przełyk. Tłumaczy to fakt, że w zespole tym mogą również towarzyszyć problemy z oddychaniem, jak również z przełykaniem. Wymienione objawy zespołu mogą być związane z kompresją struktur wymienionych powyżej i mogą one zostać obciążone przez struktury kostne lub pośrednio przez napięcia mięśniowe wywołując zaburzenia przepływu krwi.
Z klinicznego punktu widzenia możliwe jest wiele przyczyn wyjaśniających zaistniałe objawy. Należą do nich m.in: anomalie takie jak żebro szyjne, nieprawidłowości kostne, wydłużone wyrostki poprzeczne kręgu C7, nienormalne lub wydłużone pierwsze żebra oraz duże modzele kostne po złamaniach. Obecność większości z nich można potwierdzić badaniem rtg.
Poza strukturalnymi zmianami, które wyklucza lub potwierdza rtg, z perspektywy fizjoterapeuty ważne jest badanie funkcjonalne np. ustawienia i ruchomości pierwszego żebra, ruchomości odcinka szyjnego i przejścia szyjno-piersiowego czy palpacja mięśni w tym regionie. Istotna również jest ocena ustawienia mostka i schematu ruchowego w jakim pracuje klatka piersiowa w czasie oddychania.