Z jakimi dolegliwościami borykają się pacjenci z dysfunkcją, zaburzoną ruchomością, przeciążeniem w rejonie przejścia szyjno-piersiowego?
Myśląc o odcinku przejściowym szyjno-piersiowym w kategoriach funkcjonalnych, odnosimy się umownie do segmentów kręgosłupa: siódmego dolnego kręgu szyjnego (C7) i czterech górnych kręgów piersiowych. Funkcjonalnie region ten należy do szyjnego odcinka kręgosłupa gdyż poruszając szyją ruch odbywa się nawet w czwartym segmencie piersiowym.
W okolicy przejścia szyjno-piersiowego struktury anatomiczne są gęsto upakowane i występują między nimi bardzo złożone wzajemne zależności.
Przejście szyjno-piersiowe stanowi unikatowy rejon zarówno pod względem budowy anatomicznej, jak i mnogości zadań, jakim musi sprostać. Jest to obszar kluczowy dla unerwienia i unaczynienia kończyn górnych, strefa przejścia elementów układu trzewnego z szyi do śródpiersia, a także miejsce spływu limfatycznego z całego ciała. Strefa ta, narażona na przeciążenia mechaniczne i dysfunkcje jako przejściowa między bardzo mobilnym odcinkiem szyjnym i sztywnym odcinkiem piersiowym, poddawana często emocjonalnym wzorcom napięciowym, modulowanym m.in. przez bliską obecność elementów układu autonomicznego, jest często lekceważonym lub nierozpoznanym źródłem dolegliwości bólowych.
Współczulna część układu autonomicznego (nerwowego) zawiera ośrodki w rdzeniu oraz w pniu współczulnym. Pień z kolei od czaszki do kości guzicznej układa się po obu stronach kręgosłupa i tworzy zwoje. W omawianym rejonie PSzP często szyjny dolny zwój zespala się z I ganglionem piersiowym tworząc zwój gwiaździsty.
Znajduje się on na powierzchni tylnej klatki piersiowej między wyrostkiem poprzecznym 7 kręgu szyjnego a szyjką I żebra, ku tyłowi od tętnicy podobojczykowej. Głowa i serce unerwione są sympatycznie przez wyżej wymieniony zwój. Stąd ruchomość w tym regionie kręgosłupa jest bardzo ważna w szczególności ,gdy pacjent przychodzi ze specyficznymi dla tego regionu dolegliwościami.
W praktyce fizjoterapeuty zdarza się sytuacja taka,że to nie ból odcinka szyjnego czy obręczy barkowej jest powodem dla którego pacjent postanawia przyjść na fizjoterapię, a objawy, które mu dokuczają i które jednocześnie mogą pochodzić z tego regionu. Objawy te można podzielić na:
naczyniowe : uczucie odrętwienia lub mrowienia palców, rąk, nadmierna ich potliwość, objawy pogorszenia ukrwienia w rejonie dłoni, szczególnie w trakcie prac nad głową, spuchnięte dłonie
neurogenne: ból elektryzujący, mrowiący, palący, pochodzący z odcinka szyjnego lub górnego otworu klatki piersiowej promieniujące zazwyczaj do jednego lub dwóch palców, części przedramienia lub dłoni, pochodzące z korzeni, splotu lub nerwów obwodowych
bóle głowy
zawroty głowy: często są wyzwalane przez zmiany pozycji lub mają początek podczas aktywności z ramionami w górze i głową odchyloną do tyłu
problemy z tarczycą
problemy z uszami: ból ucha, uczucie zablokowania w uchu lub zmniejszenie ostrości słuchu
Co jest szczególnie ważne dla fizjoterapeuty w przeprowadzanym wywiadzie i badaniu dla regionu przejścia szyjno-piersiowego:
pozycja ustawienia głowy względem reszty ciała (szczególnie protrakcyjne ustawienie, głowa wysunięta do przodu, „wdowi garb”)
ruchomość w stawach kręgosłupa
ruchomość pierwszych żeber i ich ustawienie, ustawienie klatki piersiowej
badanie naczyniowe: specyficzne testy np. test prowokacyjny na tętnicę kręgową, test Adsona
badanie neurologiczne (dyferencji struktur nerwowych)
urazy, wypadki samochodowe, szarpnięcia głową
