Pisaliśmy już o mięśniach głębokich i lokalnych, których aktywacja sprzyja redukcji odczuć bólowych. Dzisiejszy post także o aktywacji tych mięśni ale w odniesieniu do bólu pleców i miednicy związanych z ciążą.
Ból okolicy lędźwiowo-miednicznej jest częstą dolegliwością związaną z okresem ciąży. Często występuje także po porodzie. Stwierdzono, że dotyczy około 44% kobiet w ciąży i 25% kobiet tuż po porodzie. Przyczyna omawianego bólu uznawana jest za wieloczynnikową oraz związaną ze stabilnością miednicy. Podczas ciąży hormonalnie wywołany wzrost wiotkości więzadeł prowadzi do nieco większego zakresu ruchów w stawach miednicy. Zwiększone rozluźnienie więzadeł może prowadzić do większego uzależnienia od prawidłowej aktywności mięśni lokalnych w celu uzyskania idealnego przenoszenia ciężaru z tułowia na nogi w regionie lędźwiowo-miednicznym. Badania, które przeprowadzono pod kątem biomechanicznych zmian zachodzących w ciąży wskazują, że zmniejszona stabilność połączeń stawowych może być kompensowana przez zwiększoną aktywność mięśni głębokich.
Które to mięśnie?
Najgłębsza warstwa mięśni brzucha, czyli poprzeczny brzucha poprzez swoją aktywność zwiększa sztywność stawów krzyżowo-biodrowych. Tworzy on pas wokół przednio-bocznej części brzucha z poprzecznym przebiegiem włókien. Przyczepia się za pośrednictwem powięzi piersiowo-lędźwiowej do kręgów lędźwiowych, miednicy i klatki piersiowej. Przebiega w poprzek stawów krzyżowo-biodrowych oraz rygluje kość krzyżową pomiędzy kośćmi biodrowymi miednicy. Jego napięcie przyrównywane jest do gorsetu, który tworzy formę aktywnej stabilizacji omawianego regionu. Uważa się, że mięsień ten przyczynia się do stabilności na trzy sposoby poprzez: regulowanie ciśnienia śródbrzusznego, przekazywanie siły na kręgosłupie lędźwiowym poprzez powięź piersiowo-lędźwiową oraz zwiększanie sztywności w stawach krzyżowo-biodrowych.
Oprócz wymienionego mięśnia poprzecznego brzucha z lokalnych mięśni głębokich, które uważane są za stabilizatory dolnego odcinka kręgosłupa i miednicy, wymienić należy również: mięsień wielodzielny (część lędźwiowa) oraz mięśnie dna miednicy.
Aktywacja mięśni głębokich
Badania wskazują, że świadome napinanie najgłębszego mięśnia brzucha (poprzecznego) ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia dolegliwości bólowych rejonu lędźwiowo-miednicznego związanego z ciążą i porodem. Szczególnie dotyczy to kobiet, u których ból samoistnie nie minął pomimo upływu kilku miesięcy od porodu. Wówczas omówiona aktywacja głębokich mięśni lokalnych w systemie tzw. ćwiczeń stabilizujących przynosi pozytywne efekty.
Z badań wynika także, że ćwiczenia indywidualnie wykonywane pod okiem i z instruktażem specjalisty przynoszą więcej korzyści niż ćwiczenia wykonywane bez wskazówek. Istotne jest również by były to ćwiczenia, które zawierają w sobie trening kontroli motorycznej. Powinna to być świadoma aktywacja mięśni lokalnych, które odpowiedzialne są za kontrolę ruchu w danym stawie. Najlepsze efekty uzyskuje się, gdy ćwiczenia przeprowadzone są bez bólu i świadomie wplatane są w codzienne czynności.