Konflikt panewkowo-udowy (femoroacetabular impingment – FAI) to stan, w którym kości tworzące staw biodrowy są nieprawidłowo ukształtowane. Nie pasują do siebie doskonale, dlatego ocierają się o siebie co w efekcie prowadzi do uszkodzenia stawu.
W konflikcie tym powstaje nadbudowa kostna wokół głowy kości udowej i / lub wzdłuż panewki. Przerost kości powoduje, że elementy kostne tworzące staw biodrowy w czasie ruchu uderzają o siebie nawzajem, zamiast poruszać się płynnie jak w prawidłowo działającym stawie. Z biegiem czasu, może to doprowadzić do rozerwania obrąbka i rozpadu chrząstki stawowej.
Istnieje wiele rodzajów konfliktów panewkowo-udowych. Przykładem może być typ Pincer, gdzie powstaje nadbudowa kostna, która rozciąga się nad normalną krawędzią panewki.
Inny typ konfliktu to Cam. W Cam głowa kości udowej nie jest okrągła i nie może obracać się płynnie wewnątrz panewki. Dodatkowa masa kostna tworzy się na krawędzi głowy i szyjki kości udowej, która w czasie ruchu kości udowej uszkadza chrząstkę wewnątrz panewki.
Nie wiadomo, ile osób może mieć FAI. Niektórzy ludzie z konfliktem mogą żyć długo i aktywnie bez dolegliwości. Jednak gdy objawy występują, zwykle wskazują na uszkodzenie chrząstki lub obrąbka a choroba może się rozwijać. Objawy mogą obejmować ból, sztywność oraz mogą wpływać na utykanie w czasie chodu.
Femoroacetabular konflikt (FAI) jest częstym schorzeniem związanym z bólem pachwiny i ograniczeniem ruchomości stawu u pacjentów młodych i aktywnych. Wyniki badań pokazują, że przepuklina pachwiny i bóle przywodzicieli często współistnieją u pacjentów z FAI, potwierdzają to zmiany radiologiczne. Młodzi sportowcy z przepukliną w rejonie pachwiny powinni być zbadani w kierunku tego konfliktu. Badanie USG jest również użytecznym narzędziem do wykrywania takich patologicznych nieprawidłowości.
Prawdopodobną przyczyną występowania tego schorzenia jest nieprawidłowe wykształcenie się kości tworzących staw biodrowy w okresie dzieciństwa. W przypadku osób uprawiających sport dolegliwości pojawiają się wcześniej ze względu na większą eksploatację i aktywność tego stawu. Ćwiczenia same w sobie nie są przyczyną FAI.
W fizjoterapii celem wczesnego postępowania w przypadku omawianego konfliktu jest zapewnienie odpowiedniej ruchomości biodra poprzez aktywację mięśni, które minimalizują powstawanie uszkodzeń w stawie oraz zapewniają zbilansowaną pracę mięśni zlokalizowanych wokół stawu. Leczenie zaawansowanego konfliktu to m.in. postępowanie artroskopowe. Wiele osób z objawowym konfliktem panewkowo-udowym poddają się artroskopowej operacji stawu biodrowego w celu skorygowania nieprawidłowości kostnych. Po zabiegu konieczne jest działanie fizjoterapeutyczne.
Wzmacnianie głębokich mięśni rotatorów biodra jest kluczowym elementem rehabilitacji po zabiegach artroskopowych. Mięśnie te należą do lokalnych głębokich stabilizatorów stawu biodrowego. Mają krótkie ramię dźwigni, a zatem mają potencjał do działania by ustabilizować głowę kości udowej w panewce. Fizjoterapia pomocna jest szczególnie u pacjentów, którzy z różnych powodów nie mogą poddać się zabiegom operacyjnym.
Wrzesień 2015 Autor: KD
Źródła:
„Reliability, Readability and Quality of Online Information about Femoracetabular Impingement” Fatih Küçükdurmaz, MD, Miguel M Gomez, MD, […], and Javad Parvizi, MD Arch Bone Jt Surg. 2015 Jul; 3(3): 163–168.
„Efficacy of a physiotherapy rehabilitation program for individuals undergoing arthroscopic management of femoroacetabular impingement – the FAIR trial: a randomised controlled trial protocol.” BMC Musculoskelet Disord. 2014 Feb 26;15:58. doi: 10.1186/1471-2474-15-58.
„Advanced imaging in femoroacetabular impingement: current state and future prospects” Bernd Bittersohl, Harish S. Hosalkar, Tobias Hesper, Carl Johan Tiderius, Christoph Zilkens and Rüdiger Krauspe