Pacjenci zgłaszający się na terapię z powodu odczuwanego bólu oczekują przede wszystkim redukcji odczuć bólowych. Nie są świadomi faktu, że pozbycie się bólu to nie koniec problemu.
W przypadku odczuwanych dolegliwości bólowych związanych z dysfunkcją stawową mamy do czynienia ze zjawiskiem odruchowego hamowania pracy mięśni. Oznacza to, ze bodźce czuciowe hamują aktywację mięśni. Badania potwierdzają, że u osób z bólami dolnego odcinka kręgosłupa dochodzi do zmniejszenia pola przekroju poprzecznego mięśnia wielodzielnego . Dysfunkcja tego mięśnia dotyczy szczególnie warstwy głębokiej (dominują w niej ilościowo włókna mięśniowe typu I) odpowiedzialnej za stabilizację lokalną w stawach kręgosłupa.
Z kolei u pacjentów z bólem w przednim przedziale stawu kolanowego wykazano dysfunkcję mięśnia obszernego przyśrodkowego. Polegała ona na tym, że mięsień tracił swą stabilizującą i podtrzymującą rolę w czasie ruchu w stawie (kontrolę motoryczną ). Poza tym zauważono, że mięsień włączał się później do ruchu czyli dochodziło do zaburzonej kolejności włączania się poszczególnych mięśni danego stawu (timingu). Powyżej opisane zjawisko związane było również z odruchowym hamowaniem mięśnia na drodze nerwowej.
Wyniki badań prowadzą do wniosku, że mięśnie z przewagą włókien typu I, czyli mięśnie odgrywające w układzie ruchu głównie funkcje stabilizujące predysponują i są bardziej podatne na omawiane zaniki, czyli atrofie.
Stąd też, celem fizjoterapii poza działaniem przeciwbólowym powinna być aktywacja zahamowanych mięśni danego regionu czyli tzw. lokalny trening stabilizacyjny. Wczesne rozpoczęcie rehabilitacji ma istotne znaczenie już w pierwszym okresie pourazowym, gdyż efekt hamowania reflektorycznego (odruchowego) pojawia się bardzo szybko, już po kilku dniach trwania bólu. Techniki ćwiczeń zakładają nauczenie pacjenta świadomego wykonywania skurczów konkretnego mięśnia stabilizującego. Trening powinien być dostosowany do etapu regeneracji tkanek bez jakiegokolwiek prowokowania odczuć bólowych. Ma to kluczowe znaczenie w celu poprawy funkcji mięśni , a także w celu zmniejszenia ryzyka nawrotów dolegliwości czy dysfunkcji stawowych.
Wrzesień 2015 Autor: KD
Źródła:
J. Strong, A. M. Unruh, A. Wright, G. D. Baxter, Churchill Livingstone 2002, „Pain. A Textbook for Therapists”